अमर्त्य कुमार मराठी माहिती | Amartya Sen Information in Marathi
नमस्कार मित्र-मैत्रिणींनो आज आपण अमर्त्य कुमार या विषयावर माहिती बघणार आहोत. अमर्त्य कुमार सेन हे नोबेल पारितोषिक विजेते भारतीय अर्थशास्त्रज्ञ आणि तत्त्वज्ञ आहेत ज्यांना अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील सर्वात प्रभावशाली आणि महत्त्वाच्या व्यक्तींपैकी एक म्हणून ओळखले जाते.
भारतातील शांतिनिकेतन येथे 1933 मध्ये जन्मलेले सेन हे कल्याणकारी अर्थशास्त्र आणि सामाजिक निवड सिद्धांतावरील त्यांच्या कार्यासाठी तसेच गरिबी, दुष्काळ आणि विकास अर्थशास्त्राच्या अभ्यासातील योगदानासाठी प्रसिद्ध आहेत.
सेन यांनी भारतातील कलकत्ता येथील प्रेसिडेन्सी कॉलेजमध्ये शिक्षण घेतले, जिथे त्यांनी अर्थशास्त्रात पदवी प्राप्त केली. नंतर ते ट्रिनिटी कॉलेज, केंब्रिज येथे शिकायला गेले, जिथे त्यांनी अर्थशास्त्रात पीएचडी मिळवली. पीएचडी पूर्ण केल्यानंतर, सेन यांनी कलकत्ता येथील जाधवपूर विद्यापीठ, दिल्ली स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स आणि हार्वर्ड विद्यापीठासह अनेक विद्यापीठांमध्ये अध्यापन केले.
त्यांनी ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटी, स्टॅनफोर्ड युनिव्हर्सिटी आणि लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स यासह जगभरातील विद्यापीठांमध्ये भेटी देणाऱ्या पदांवर काम केले आहे. सेन हे कल्याणकारी अर्थशास्त्रावरील त्यांच्या कार्यासाठी प्रसिद्ध आहेत, जी अर्थशास्त्राची एक शाखा आहे जी आर्थिक कल्याणाचे वितरण आणि गरिबी आणि असमानतेचे मोजमाप यावर लक्ष केंद्रित करते.
ते विशेषतः सामाजिक निवड सिद्धांतावरील त्यांच्या कार्यासाठी प्रसिद्ध आहेत, जी अर्थशास्त्राची एक शाखा आहे जी वैयक्तिक प्राधान्यांच्या अभ्यासाशी संबंधित आहे आणि सामूहिक प्राधान्य तयार करण्यासाठी ते कसे एकत्र केले जाऊ शकतात. सेन यांच्या या क्षेत्रातील कार्याचा अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रावर खोलवर परिणाम झाला आहे आणि त्यामुळे गरिबी आणि असमानता मोजण्यासाठी नवीन पद्धती विकसित झाल्या आहेत.
अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील त्यांच्या योगदानाव्यतिरिक्त, सेन यांना दुष्काळ आणि अन्नटंचाईची कारणे यावरील त्यांच्या कार्यासाठी देखील मोठ्या प्रमाणावर ओळखले जाते. 1943 च्या बंगालच्या दुष्काळावरील त्यांच्या कार्यासाठी ते प्रसिद्ध आहेत, ज्याचा त्यांनी तपशीलवार अभ्यास केला आणि दुष्काळ आणि अन्नटंचाईची मूळ कारणे शोधण्यासाठी केस स्टडी म्हणून वापरली.
बंगालच्या दुष्काळावरील त्यांच्या कार्याद्वारे, सेन यांनी दुष्काळाच्या विकासातील आर्थिक आणि राजकीय घटकांचे महत्त्व अधोरेखित केले आणि समस्या समजून घेण्यासाठी बहु-विषय दृष्टिकोन घेण्याचे महत्त्व दाखवले.
1998 मध्ये, सेन यांना कल्याणकारी अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील योगदानासाठी आणि गरिबी, असमानता आणि सामाजिक निवड सिद्धांतावरील त्यांच्या कार्यासाठी अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक देण्यात आले. सेन यांच्या कार्याचे महत्त्व ओळखण्यासाठी आणि अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील त्यांच्या कल्पना आणि योगदानाचे समर्थन म्हणून हा पुरस्कार मोठ्या प्रमाणावर दिला गेला.
आज, अमर्त्य सेन हे अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील एक प्रभावशाली व्यक्तिमत्त्व आणि महत्त्वाच्या आर्थिक आणि सामाजिक समस्यांवरील चर्चेत आघाडीवर आहेत. त्यांच्या कार्याद्वारे, त्यांनी गरिबी, विषमता आणि आर्थिक विकासाच्या अभ्यासात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे आणि आर्थिक संशोधन आणि धोरणाची दिशा ठरवण्यास मदत केली आहे. त्यांच्या कल्पना आणि योगदानाचा अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रावर कायमस्वरूपी प्रभाव पडला आहे आणि इतर अनेक अर्थतज्ञांना या महत्त्वाच्या समस्या हाताळण्यासाठी प्रेरणा मिळाली आहे.
अमर्त्य सेन यांना नोबेल पुरस्कार कधी देण्यात आला?
अमर्त्य कुमार सेन, एक भारतीय अर्थशास्त्रज्ञ आणि तत्वज्ञानी, यांना कल्याणकारी अर्थशास्त्रातील योगदान आणि गरिबी, असमानता आणि सामाजिक निवड सिद्धांतावरील त्यांच्या कार्यासाठी 1998 मध्ये अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक देण्यात आले. अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक, अधिकृतपणे अल्फ्रेड नोबेलच्या स्मरणात अर्थशास्त्रातील स्वेरेज रिक्सबँक पुरस्कार म्हणून ओळखले जाते, हा एक प्रतिष्ठित पुरस्कार आहे जो दरवर्षी अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण योगदान देणाऱ्या व्यक्तींना दिला जातो.
सेन यांचा पुरस्कार अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील त्यांच्या उत्कृष्ट योगदानाची आणि कल्याणकारी अर्थशास्त्र आणि सामाजिक निवड सिद्धांतावरील त्यांच्या महत्त्वपूर्ण कार्याची ओळख म्हणून पाहिले जात होते. आपल्या कारकिर्दीत, सेन यांनी गरिबी, असमानता आणि आर्थिक विकासाबद्दल अर्थशास्त्रज्ञांच्या विचारसरणीवर महत्त्वपूर्ण प्रभाव पाडला होता आणि त्यांच्या कल्पना आणि योगदानाचा अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रावर कायमस्वरूपी प्रभाव पडला आहे.
सेन यांचे कल्याणकारी अर्थशास्त्रावरील कार्य विशेषतः प्रभावशाली ठरले आहे आणि त्यांच्या कल्पनांनी आर्थिक कल्याणाचे वितरण आणि गरिबी आणि असमानतेचे मोजमाप याविषयी अर्थशास्त्रज्ञांच्या विचारसरणीला आकार देण्यास मदत केली आहे.
सामाजिक निवड सिद्धांतावरील त्यांच्या कार्याद्वारे, सेन यांनी व्यक्तींच्या पसंती समजून घेण्यासाठी आणि त्यांना एकत्रितपणे एकत्रित प्राधान्य कसे बनवता येईल हे समजून घेण्यासाठी बहु-विषय दृष्टिकोन घेण्याचे महत्त्व दाखवून दिले आहे. या कार्याचा अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रावर खोलवर परिणाम झाला आहे आणि गरिबी आणि असमानता मोजण्यासाठी नवीन पद्धती विकसित झाल्या आहेत.
अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील त्यांच्या योगदानाव्यतिरिक्त, सेन यांना दुष्काळ आणि अन्नटंचाईची कारणे यावरील त्यांच्या कार्यासाठी देखील मोठ्या प्रमाणावर ओळखले जाते. 1943 च्या बंगालच्या दुष्काळावरील त्यांच्या कार्यासाठी ते प्रसिद्ध आहेत, ज्याचा त्यांनी तपशीलवार अभ्यास केला आणि दुष्काळ आणि अन्नटंचाईची मूळ कारणे शोधण्यासाठी केस स्टडी म्हणून वापरली.
बंगालच्या दुष्काळावरील त्यांच्या कार्याद्वारे, सेन यांनी दुष्काळाच्या विकासातील आर्थिक आणि राजकीय घटकांचे महत्त्व अधोरेखित केले आणि समस्या समजून घेण्यासाठी बहु-विषय दृष्टिकोन घेण्याचे महत्त्व दाखवले.
अमर्त्य सेन यांना 1998 मध्ये अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक पुरस्काराने अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील त्यांच्या योगदानाचे महत्त्व आणि गरिबी, असमानता आणि आर्थिक विकासाच्या अभ्यासातील त्यांच्या कल्पना आणि योगदानांचे समर्थन म्हणून पाहिले गेले.
आजही सेन हे अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील एक प्रभावशाली व्यक्तिमत्त्व आणि महत्त्वाच्या आर्थिक आणि सामाजिक मुद्द्यांवर चर्चेत आघाडीवर आहेत. त्यांच्या कल्पना आणि योगदानाचा अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रावर कायमस्वरूपी प्रभाव पडला आहे आणि इतर अनेक अर्थतज्ञांना या महत्त्वाच्या समस्या हाताळण्यासाठी प्रेरणा मिळाली आहे.
इतिहास अमर्त्य सेन
अमर्त्य कुमार सेन, 3 नोव्हेंबर 1933 रोजी जन्मलेले, एक भारतीय अर्थशास्त्रज्ञ आणि तत्त्वज्ञ आहेत ज्यांना त्यांच्या कल्याणकारी अर्थशास्त्रातील योगदान आणि गरिबी, असमानता आणि सामाजिक निवड सिद्धांतावरील त्यांच्या कार्यासाठी सर्वत्र ओळखले जाते. तो ट्रिनिटी कॉलेज, केंब्रिजचा पदवीधर आहे, जिथे त्याने अर्थशास्त्रात बॅचलर डिग्री मिळवली, त्यानंतर त्याच क्षेत्रात पीएचडी केली.
लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स आणि नंतर हार्वर्ड विद्यापीठात जाण्यापूर्वी सेन यांनी दिल्ली स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समध्ये आपल्या शैक्षणिक कारकिर्दीची सुरुवात केली, जिथे त्यांनी अर्थशास्त्र आणि तत्त्वज्ञान शिकवले. त्यांच्या संपूर्ण कारकिर्दीत, त्यांनी हार्वर्ड, केंब्रिज आणि ऑक्सफर्डसह जगभरातील प्रतिष्ठित विद्यापीठांमध्ये असंख्य शैक्षणिक पदे भूषवली आहेत.
सेन यांचे कल्याणकारी अर्थशास्त्रावरील कार्य विशेषतः प्रभावशाली ठरले आहे आणि त्यांच्या कल्पनांनी आर्थिक कल्याणाचे वितरण आणि गरिबी आणि असमानतेचे मोजमाप याविषयी अर्थशास्त्रज्ञांच्या विचारसरणीला आकार देण्यास मदत केली आहे.
सामाजिक निवड सिद्धांतावरील त्यांच्या कार्याद्वारे, सेन यांनी व्यक्तींच्या पसंती समजून घेण्यासाठी आणि त्यांना एकत्रितपणे एकत्रित प्राधान्य कसे बनवता येईल हे समजून घेण्यासाठी बहु-विषय दृष्टिकोन घेण्याचे महत्त्व दाखवून दिले आहे. या कार्याचा अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रावर खोलवर परिणाम झाला आहे आणि गरिबी आणि असमानता मोजण्यासाठी नवीन पद्धती विकसित झाल्या आहेत.
अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील त्यांच्या योगदानाव्यतिरिक्त, सेन यांना दुष्काळ आणि अन्नटंचाईची कारणे यावरील त्यांच्या कार्यासाठी देखील मोठ्या प्रमाणावर ओळखले जाते. 1943 च्या बंगालच्या दुष्काळावरील त्यांच्या कार्यासाठी ते प्रसिद्ध आहेत, ज्याचा त्यांनी तपशीलवार अभ्यास केला आणि दुष्काळ आणि अन्नटंचाईची मूळ कारणे शोधण्यासाठी केस स्टडी म्हणून वापरली.
बंगालच्या दुष्काळावरील त्यांच्या कार्याद्वारे, सेन यांनी दुष्काळाच्या विकासातील आर्थिक आणि राजकीय घटकांचे महत्त्व अधोरेखित केले आणि समस्या समजून घेण्यासाठी बहु-विषय दृष्टिकोन घेण्याचे महत्त्व दाखवले.
सेन यांनी विकास अर्थशास्त्राच्या अभ्यासातही महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे आणि आर्थिक विकास आणि गरिबी या विषयावर त्यांनी विपुल लेखन केले आहे. विकसनशील देशांमधील आर्थिक विकासाला चालना कशी द्यावी आणि गरिबी कशी कमी करावी याविषयीच्या त्यांच्या कल्पनांसाठी ते व्यापकपणे ओळखले जातात आणि या उद्दिष्टांना प्रोत्साहन देण्यासाठी त्यांनी धोरणकर्ते आणि संस्थांसोबत जवळून काम केले आहे.
अर्थतज्ञ म्हणून त्यांच्या कार्याव्यतिरिक्त, सेन यांना नैतिकता आणि तत्त्वज्ञानाच्या अभ्यासातील त्यांच्या योगदानासाठी देखील मोठ्या प्रमाणावर ओळखले जाते. त्यांनी स्वातंत्र्य, न्याय आणि समता या तत्त्वज्ञानावर विपुल लेखन केले आहे आणि त्यांच्या विचारांचा राजकीय तत्त्वज्ञान आणि नैतिकतेच्या विकासावर महत्त्वपूर्ण प्रभाव पडला आहे.
सेन यांच्या कर्तृत्वाची सर्वत्र ओळख झाली आहे आणि त्यांना त्यांच्या संपूर्ण कारकिर्दीत 1998 मध्ये अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिकासह अनेक पुरस्कार आणि सन्मानांनी सन्मानित करण्यात आले आहे. ते अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील एक प्रभावशाली व्यक्तिमत्त्व आणि महत्त्वाच्या अर्थव्यवस्थेच्या चर्चेत एक आघाडीचा आवाज आहे. आणि सामाजिक समस्या. त्यांच्या कल्पना आणि योगदानाचा अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रावर कायमस्वरूपी प्रभाव पडला आहे आणि इतर अनेक अर्थतज्ञांना या महत्त्वाच्या समस्या हाताळण्यासाठी प्रेरणा मिळाली आहे.
करिअर:
अमर्त्य कुमार सेन, 3 नोव्हेंबर 1933 रोजी जन्मलेले, एक भारतीय अर्थशास्त्रज्ञ आणि तत्त्वज्ञ आहेत ज्यांनी शैक्षणिक क्षेत्रात अत्यंत प्रतिष्ठित कारकीर्द केली आहे आणि अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे.
लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स आणि नंतर हार्वर्ड विद्यापीठात जाण्यापूर्वी सेन यांनी दिल्ली स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समध्ये आपल्या शैक्षणिक कारकिर्दीची सुरुवात केली, जिथे त्यांनी अर्थशास्त्र आणि तत्त्वज्ञान शिकवले. त्यांच्या संपूर्ण कारकिर्दीत, त्यांनी हार्वर्ड, केंब्रिज आणि ऑक्सफर्डसह जगभरातील प्रतिष्ठित विद्यापीठांमध्ये असंख्य शैक्षणिक पदे भूषवली आहेत. ते सध्या थॉमस डब्ल्यू. लॅमोंट विद्यापीठाचे प्राध्यापक आणि हार्वर्ड विद्यापीठात अर्थशास्त्र आणि तत्त्वज्ञानाचे प्राध्यापक आहेत.
अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रात सेन यांचे योगदान व्यापक आहे आणि शिस्तीवर त्यांचा खोल परिणाम झाला आहे. कल्याणकारी अर्थशास्त्र, सामाजिक निवड सिद्धांत आणि गरिबी, असमानता आणि दुष्काळ यावरील त्यांच्या कार्यासाठी ते प्रसिद्ध आहेत.
कल्याणकारी अर्थशास्त्रावरील त्यांच्या कार्याद्वारे, सेन यांनी आर्थिक कल्याणाचे वितरण आणि गरिबी आणि असमानतेचे मोजमाप याविषयी अर्थशास्त्रज्ञांच्या विचारसरणीला आकार देण्यास मदत केली आहे. दारिद्र्य आणि असमानता मोजण्यासाठी नवीन पद्धतींच्या विकासामध्ये त्यांच्या कल्पना अत्यंत प्रभावशाली आहेत आणि या महत्त्वाच्या मुद्द्यांचे अधिक सूक्ष्म आकलन होण्यास मदत झाली आहे.
सेन यांचे सामाजिक निवड सिद्धांतावरील कार्य देखील अत्यंत प्रभावशाली आहे आणि वैयक्तिक प्राधान्यांच्या एकत्रीकरणाबद्दल अर्थशास्त्रज्ञांच्या विचारसरणीला आकार देण्यास मदत केली आहे. या कार्याचा अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रावर खोलवर परिणाम झाला आहे आणि गरिबी आणि असमानता मोजण्यासाठी नवीन पद्धती विकसित झाल्या आहेत.
अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील त्यांच्या योगदानाव्यतिरिक्त, सेन यांना दुष्काळ आणि अन्नटंचाईची कारणे यावरील त्यांच्या कार्यासाठी देखील मोठ्या प्रमाणावर ओळखले जाते. 1943 च्या बंगालच्या दुष्काळावरील त्यांच्या कार्यासाठी ते प्रसिद्ध आहेत, ज्याचा त्यांनी तपशीलवार अभ्यास केला आणि दुष्काळ आणि अन्नटंचाईची मूळ कारणे शोधण्यासाठी केस स्टडी म्हणून वापरली.
बंगालच्या दुष्काळावरील त्यांच्या कार्याद्वारे, सेन यांनी दुष्काळाच्या विकासातील आर्थिक आणि राजकीय घटकांचे महत्त्व अधोरेखित केले आणि समस्या समजून घेण्यासाठी बहु-विषय दृष्टिकोन घेण्याचे महत्त्व दाखवले.
सेन यांनी विकास अर्थशास्त्राच्या अभ्यासातही महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे आणि आर्थिक विकास आणि गरिबी या विषयावर त्यांनी विपुल लेखन केले आहे. विकसनशील देशांमधील आर्थिक विकासाला चालना कशी द्यावी आणि गरिबी कशी कमी करावी याविषयीच्या त्यांच्या कल्पनांसाठी ते व्यापकपणे ओळखले जातात आणि या उद्दिष्टांना प्रोत्साहन देण्यासाठी त्यांनी धोरणकर्ते आणि संस्थांसोबत जवळून काम केले आहे.
त्यांच्या संपूर्ण कारकिर्दीत, सेन सार्वजनिक जीवनातही सक्रिय राहिले आहेत आणि आर्थिक आणि सामाजिक न्यायासाठी ते मुखर वकील आहेत. ते मानवी हक्कांचे खंबीर समर्थक आहेत आणि हुकूमशाही राजवटींचे उघड टीकाकार आहेत. महत्त्वाच्या आर्थिक आणि सामाजिक समस्यांच्या चर्चेतही ते प्रमुख आवाज आहेत आणि स्वातंत्र्य, न्याय आणि समानता या तत्त्वज्ञानावर त्यांनी विपुल लेखन केले आहे.
सेन यांच्या कर्तृत्वाची सर्वत्र ओळख झाली आहे आणि त्यांना त्यांच्या संपूर्ण कारकिर्दीत 1998 मध्ये अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिकासह अनेक पुरस्कार आणि सन्मानांनी सन्मानित करण्यात आले आहे.
ते अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील एक प्रभावशाली व्यक्तिमत्त्व आणि महत्त्वाच्या अर्थव्यवस्थेच्या चर्चेत एक आघाडीचा आवाज आहे. आणि सामाजिक समस्या. त्यांच्या कल्पना आणि योगदानाचा अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रावर कायमस्वरूपी प्रभाव पडला आहे आणि इतर अनेक अर्थतज्ञांना या महत्त्वाच्या समस्या हाताळण्यासाठी प्रेरणा मिळाली आहे.
अमर्त्य सेन वारसा
अमर्त्य सेन यांचा जन्म 3 नोव्हेंबर 1933 रोजी भारताच्या पश्चिम बंगालमधील शांतिनिकेतन येथे एका हिंदू बंगाली कुटुंबात झाला. त्यांचे वडील आशुतोष सेन हे ढाका विद्यापीठात रसायनशास्त्राचे प्राध्यापक होते आणि नंतर शांतिनिकेतनच्या विश्व-भारती विद्यापीठात, तर त्यांची आई, अमिता सेन या गृहिणी होत्या.
सेन यांचे संगोपन सांस्कृतिकदृष्ट्या समृद्ध आणि बौद्धिकदृष्ट्या उत्तेजक वातावरणात झाले, त्यांच्याभोवती कलाकार, लेखक आणि विचारवंत होते. त्यांचे वडील एक निपुण संगीतकार होते आणि त्यांनी आपल्या मुलांना कला, साहित्य आणि विज्ञान यांमध्ये त्यांची आवड जोपासण्यासाठी प्रोत्साहित केले. सेन यांनी त्यांचे प्रारंभिक शिक्षण शांतिनिकेतन येथे घेतले, जिथे त्यांना रवींद्रनाथ टागोरांच्या कल्पना आणि त्यांच्या मानवतावादाच्या तत्त्वज्ञानाचा परिचय झाला, ज्याचा त्यांच्या विचारांवर चिरस्थायी प्रभाव पडला.
सेन यांनी कोलकाता येथील प्रेसिडेन्सी कॉलेजमध्ये अर्थशास्त्राचा अभ्यास केला, जिथे त्यांनी 1953 मध्ये अर्थशास्त्रात बॅचलर पदवी प्राप्त केली. त्यानंतर ते ट्रिनिटी कॉलेज, केंब्रिज येथे शिक्षणासाठी गेले, जिथे त्यांनी गणितात बॅचलर पदवी आणि अर्थशास्त्रात पीएचडी मिळवली.
सेन यांची शैक्षणिक कामगिरी आणि अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील योगदानामुळे ते या क्षेत्रातील सर्वात प्रभावशाली व्यक्ती बनले आहेत. त्यांच्या संपूर्ण कारकिर्दीत, त्यांनी जगभरातील प्रतिष्ठित विद्यापीठांमध्ये असंख्य शैक्षणिक पदे भूषवली आहेत आणि आर्थिक आणि सामाजिक विषयांवर विस्तृतपणे लेखन केले आहे. 1998 मध्ये अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिकासह त्यांच्या संपूर्ण कारकिर्दीत त्यांना अनेक पुरस्कार आणि सन्मान देण्यात आले आहेत.
अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील योगदानासाठी सेन यांना व्यापकपणे ओळखले जाते आणि त्यांच्या कल्पना आणि योगदानाचा शिस्तीवर कायमचा प्रभाव पडला आहे. शैक्षणिक जगतात ते अत्यंत प्रतिष्ठित व्यक्ती आहेत आणि महत्त्वाच्या आर्थिक आणि सामाजिक समस्यांच्या चर्चेत त्यांचा प्रभावशाली आवाज आहे. त्यांच्या कार्याने इतर अनेक अर्थतज्ञांना या महत्त्वाच्या समस्या हाताळण्यासाठी प्रेरणा दिली आहे आणि त्यांचा वारसा पुढील पिढ्यांसाठी अर्थशास्त्राच्या क्षेत्राला आकार देत राहील.
अमर्त्य सेन यांना कोणता पुरस्कार प्रदान करण्यात आला?
अमर्त्य सेन यांना त्यांच्या संपूर्ण कारकिर्दीत अनेक प्रतिष्ठित पुरस्कार आणि सन्मान मिळाले आहेत. त्याला मिळालेल्या काही उल्लेखनीय पुरस्कार आणि सन्मानांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक: सेन यांना 1998 मध्ये "कल्याणकारी अर्थशास्त्रातील योगदानाबद्दल" अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक देण्यात आले.
भारतरत्न: सेन यांना 1999 मध्ये भारताचा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.
राष्ट्रीय मानवता पदक: सेन यांना 2012 मध्ये अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षांकडून राष्ट्रीय मानवता पदक मिळाले.
Commandeur de la Légion d'Honneur: 1999 मध्ये सेन यांना Commandeur de la Légion d'Honneur, फ्रान्समधील सर्वोच्च अलंकार प्रदान करण्यात आला.
जॉन बेट्स क्लार्क मेडल: सेन यांना 1985 मध्ये अमेरिकन इकॉनॉमिक असोसिएशनने दिलेले जॉन बेट्स क्लार्क मेडल मिळाले.
ऑर्डर ऑफ मेरिट: सेन यांना 1999 मध्ये युनायटेड किंगडममधील सर्वोच्च सन्मान ऑर्डर ऑफ मेरिटने सन्मानित करण्यात आले.
अॅलन शॉन फिनस्टीन वर्ल्ड हंगर अवॉर्ड: सेन यांना 1998 मध्ये अॅलन शॉन फीनस्टाईन वर्ल्ड हंगर अवॉर्ड मिळाला.
हे पुरस्कार आणि सन्मान सेन यांच्या अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रातील अपवादात्मक योगदान आणि मानवी कल्याण आणि सामाजिक न्यायाला चालना देण्याच्या त्यांच्या वचनबद्धतेचा दाखला आहे. सेन हे अर्थशास्त्राच्या जगामध्ये एक प्रभावशाली व्यक्तिमत्व म्हणून कायम आहेत आणि त्यांच्या कार्याचा या क्षेत्रावर आणि मानवी कल्याणाबद्दलच्या आपल्या समजावर कायमचा प्रभाव पडतो.
अमर्त्य सेन यांना नोबेल का मिळाले?
अमर्त्य सेन यांना 1998 मध्ये "कल्याणकारी अर्थशास्त्रातील त्यांच्या योगदानाबद्दल" अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक मिळाले. सामाजिक निवड सिद्धांत, कल्याणकारी अर्थशास्त्र आणि अभ्यासाचे क्षेत्र म्हणून कल्याणकारी अर्थशास्त्राच्या विकासासाठी त्यांनी केलेल्या योगदानाबद्दल त्यांना हा पुरस्कार देण्यात आला.
कल्याणकारी अर्थशास्त्र आणि सामाजिक निवड सिद्धांतावरील सेन यांचे कार्य लोकशाही समाजात सामूहिक निर्णय घेण्यासाठी वैयक्तिक पसंती कशा एकत्रित केल्या जाऊ शकतात यावर लक्ष केंद्रित करते. ते "सर्वसमावेशक कल्याण" या संकल्पनेसाठी प्रसिद्ध आहेत, जे उत्पन्न आणि उपभोग यासारख्या पारंपारिक उपायांव्यतिरिक्त असमानता, स्वातंत्र्य आणि प्रतिष्ठा यासारख्या घटकांना विचारात घेऊन कल्याणकारी अर्थशास्त्राकडे अधिक सूक्ष्म दृष्टीकोन प्रदान करते.
सेन यांच्या कार्याचा अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रावर मोठा प्रभाव पडला आहे आणि अर्थशास्त्रज्ञांनी वापरलेल्या अनेक पारंपारिक गृहितकांना आणि पद्धतींना आव्हान दिले आहे. त्यांनी दाखवून दिले आहे की कल्याणकारी अर्थशास्त्राचा मानक आर्थिक दृष्टीकोन, जो केवळ आर्थिक कार्यक्षमतेवर केंद्रित आहे, मानवी कल्याणाची सर्वसमावेशक समज प्रदान करण्यासाठी अपुरा आहे.
कल्याणकारी अर्थशास्त्रावरील त्यांच्या कार्याव्यतिरिक्त, सेन यांनी गरिबी, दुष्काळ आणि विकास अर्थशास्त्राच्या अभ्यासातही महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे. त्यांनी दाखवून दिले आहे की दुष्काळ हा केवळ अन्नाच्या कमतरतेचा परिणाम नसून अनेकदा विषमता, बाजारातील अपयश आणि अन्न उपलब्ध नसणे यासारख्या व्यापक सामाजिक आणि आर्थिक कारणांमुळे होतो.
या आणि इतर योगदानांसाठी, अमर्त्य सेन यांना 1998 मध्ये अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक देण्यात आले. नोबेल पारितोषिक समितीने त्यांना आमच्या काळातील सर्वात महत्त्वाचे अर्थशास्त्रज्ञ म्हणून ओळखले आणि त्यांच्या कार्याचा अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रावर आणि आमच्या जीवनावर दीर्घकाळ परिणाम झाला. मानवी कल्याणाची समज. मित्रांनो तुम्‍हाला हा लेख कसा वाटला हे तुम्‍ही कमेंट करून सांगु शकता . धन्‍यवाद .
- अमर्त्य सेन यांना नोबेल पुरस्कार कधी देण्यात आला?